Niewiele spraw spędza sen z powiek matkom tak, jak kwestia karmienia własnego dziecka. Strach przed głodzeniem lub zatuczeniem malucha często podsycany jest przez komentarze rodziny, porównania znajomych, niepoparte rzetelną wiedzą opinie lekarzy. Jedna z moich znajomych odwiedziła, z rzekomo skrajnie niedożywioną córką, gabinety kilku specjalistów. Nikt nie zająknął się o siatkach centylowych WHO dla dzieci karmionych piersią. Kiedy zaznaczyła wreszcie kolejne pomiary wagi dziecka na właściwym arkuszu, okazało się, że nie ma powodów do bicia na alarm, cudowania z dietą i przechodzenia na butelkę.
Jeśli karmisz piersią, a z powodu (wyimaginowanych lub prawdziwych) problemów z masą ciała zalecono dokarmianie Twojego niemowlaka mieszanką mlekozastępczą, koniecznie zajrzyj TUTAJ.
Ale po kolei:
Dobra, nigdy nie uczyłam się statystyki, co to jest ten centyl?
Centyl to jednostka statystyczna, która mówi o tym, jak wygląda wynik jakiegoś pomiaru w odniesieniu do całej grupy. Najłatwiej to zrozumieć na przykładach:
Jaś na wagowo 10 centylu – oznacza, że 10% zdrowych chłopców w tym wieku jest lżejszych od Twojego syna;
Małgosia wzrostowo na 90 centylu – oznacza, że 90% zdrowych dziewczynek w tym wieku jest niższych, niż Twoja córka.
Gdy słyszę hasło „Wypadł z siatki!”, mam ochotę skomentować: „wypaść z siatki to może kilogram jabłek, jeśli jest dziurawa, a nie dziecko”. Nie da się wypaść z siatki centylowej. Z definicji wszystkie osoby z populacji gdzieś w tym rozkładzie się znajdują (nie będę tu wchodzić w szczegóły statystyczne). Mówiąc o wypadaniu z siatki, ludzie mają na myśli to, że dziecko jest poniżej 2-3 centyla lub powyżej 97-98. Co to faktycznie oznacza – za chwilę.
Siatki centylowe, z których powinnaś korzystać bez względu na sposób żywienia dziecka, to te oparte o populację niemowląt karmionych piersią, ponieważ to naturalny, najbardziej optymalny sposób żywienia dziecka. Także dzieci karmione mieszanie i sztucznie powinny przybierać w takim tempie, jak dzieci karmione mlekiem mamy. Są to tzw. siatki WHO.
UWAGA! Siatki centylowe zawarte w książeczkach zdrowia dziecka wydanych do 1 stycznia 2016 r. były oparte o populację dzieci karmionych sztucznie, a więc NIE SĄ punktem odniesienia dla dzieci karmionych piersią (których masa ciała przyrasta wolniej). Po 1 stycznia 2016 r. według rozporządzenia Ministra Zdrowia w nowych polskich książeczkach są siatki WHO (książeczki z „orzełkiem”).
Kompletny zestaw siatek centylowych (długość ciała/wzrost, masa ciała oraz ich relacja) dla dzieci od urodzenia do 5 roku życia, możesz też pobrać ode mnie, zostawiając swój email poniżej:
Ok, ale jak znaleźć właściwy centyl?
Przy użyciu dwóch pasków papieru/linijek/innych prostych długich przedmiotów.
Przypuśćmy, że dziewczynka ma 10 tygodni i waży 5,5 kg.
Na poziomej osi znajdujesz wiek (w tygodniach) Twojego dziecka (w naszym przykładzie – 10 tygodni) i ustawiasz pasek prostopadle do tej osi (pionowo), by stykała się z nią w tym miejscu.
Na pionowej osi odnajdujesz prawidłowo zmierzoną (o ważeniu niemowląt przeczytaj TU) masę ciała dziecka (u nas 5,5 kg) i ustawiasz pasek prostopadle (poziomo) do osi. Miejsce, gdzie przecięły się oba paski zaznaczasz kropką.
Odczytujesz po lewej lub prawej stronie między którymi centylami (czyli w którym kanale) lub na jakim dokładnie centylu jest wagowo Twoje dziecko. W naszym przykładzie – ponieważ kropka dotyka linii – na 50 centylu.
Odradzam korzystanie z kalkulatorów online – w większości są oparte o nieaktualne dane z populacji karmionej mieszanką mlekozastępczą.
A właściwie po co mi to?
Siatki służą temu, żeby ocenić poziom masy ciała i tempo przybierania Twojego dziecka na tle innych dzieci. Pozwalają na zidentyfikowanie niemowląt, których nietypowa dla danego wieku waga może wynikać z chorób lub zaburzeń rozwoju. Pamiętaj jednak, ze nie każde dziecko powyżej 97/98 centyla jest chore, tak jak nie każde na 75 to okaz zdrowia.
Celem rozwoju dzieci nie jest osiągnięcie magicznego 50 centyla. Jesteśmy różni, niemowlęta również. W zależności od swojego dziedzictwa genetycznego dzieci będą różnić się masą ciała: jedne będą grubsze, a inne zaprogramowane na szczupłość. Nie chodzi więc o to, by tuczyć dziecko, które stale utrzymuje się np. w kanale między 10 a 25 centylem.
Czasem, aby zweryfikować nierealne przekonania, wystarczy przyjrzeć się wyglądowi rodziców – cudów nie ma i natury nie oszukasz, z dzieci drobnych rodziców bardzo rzadko wyrastają przyszli koszykarze. Zrozumiałe jest też to, że ruchliwe niemowlęta mogą być niżej na siatce, niż te, które nie lubią się przemęczać.
Należy porównywać także masę ciała z jego długością, choć mojej córki poza narodzinami nigdy nie zmierzono, a i w żadnym gabinecie nie widziałam mat do pomiaru długości dziecka (tu artykuł, dlaczego mierzenie długości/wzrostu jest ważne), takich o:
Siatki centylowe pozwalają śledzić, czy rozwój dziecka jest harmonijny, czy nie dzieje się coś z ich zdrowiem, co odbija się na przyroście masy ciała (lub długości ciała czy obwodzie główki). Niepokój może wzbudzić spadek na siatce o więcej niż 2 kanały centylowe (czyli np. było 91-98, a zrobiło się 9-25). Jest to powód do podjęcia diagnostyki (a nie dokarmiania butelką) i poszukania przyczyn tej zmiany (infekcje, choroby, alergie itd).
Dzieci, których masa ciała zawiera się między 2-3 i 9 centylem oraz między 91 a 97-98 centylem podlegają obserwacji tempa wzrastania. NIE JEST to samo w sobie wskazaniem do dokarmiania mlekiem modyfikowanym, przedwczesnego (czyli przed ukończeniem 6. miesiąca życia) wprowadzania „zupek z mięsem” czy bezglutenowych słodzonych kaszek. W przypadku dużych niemowląt żywionych wyłącznie mlekiem mamy nie ograniczamy karmień w celu odchudzenia dziecka, nie przepajamy wodą ani herbatkami.
Diagnostyką obejmuje się dzieci, które znajdują się poniżej 2-3 i powyżej 97-98 centyla. Powinny być zbadane – te szczupłe w kierunku alergii, celiakii, chorób układu pokarmowego i krążenia, , zaburzeń metabolicznych, zakażeń układu moczowego, anemii. Najcięższe niemowlaki – w kierunku cukrzycy, zaburzeń pracy tarczycy i chorób metabolicznych.
Czy spotkałaś się u pediatry z siatkami innymi niż te z książeczki zdrowia? Czy wyjaśniano Ci, co oznacza dany centyl?
[showhide type=”links” more_text=”Kliknij tu, żeby rozwinąć bibliografię” less_text=”Ukryj bibliografię”]
Dembiński Ł., Niedobory masy ciała w praktyce pediatrycznej. Forum Pediatrii Praktycznej, 2015, 5; 18-25.
Nehring-Gugulska M., Tempo wzrastania dzieci karmionych piersią. Medycyna Praktyczna (dostęp online)
WHO Multicentre Growth Reference Study Group, WHO Child Growth Standards based on length/height, weight and age. Acta Paediatr Suppl., 2006, 4, 450; 76-85.
Strona Royal College of Paediatrics and Child Health
[/showhide]
Szukasz wsparcia i wiedzy, które zapewnią Ci spokojny start w macierzyństwo? Zamów "Czwarty trymestr"!
„Pani Od Snu”. Psycholożka, terapeutka poznawczo-behawioralna bezsenności (CBT-I), pedagożka, promotorka karmienia piersią i doula. Mówczyni i trenerka (pracowała jako ekspertka od snu m.in. z Google, ING, GlobalLogic, Agorą i Treflem), prelegentka TEDx. Certyfikowana specjalistka medycyny stylu życia – IBLM Diplomate – pierwsza w Polsce psycholożka z tym tytułem. Wspiera dorosłych i dzieci doświadczające problemów ze snem.
Więcej o Magdalenie TUTAJ.
Ale zdziwiłaś mnie tym, że Twojej córy nigdy nie mierzono 😛 My na każdej niemal wizycie przez pierwszy rok życia byliśmy mierzeni, właśnie na takich matach 🙂
Tak czy siak, wpis świetny, będę się nim często i gęsto wspomagać!
Witam córcia ma 6 miesięcy i 3 tygodnie waga 6860 a wzrost 71 czy wszystko wporzadku? Mieści się w normie?
Wagowo to między 25 a 50 centylem, wzrostowo – wydaje się być ponad 97 centylem, ale pomiary leżących niemowląt są mało dokładne.
Mam pytanie: spadek o dwa kanały centylowe o jakim piszesz, że powinien zaniepokoić, to dotyczy jakiegoś przedziału czasowego (np taki spadek w ciągu miesiąca), czy tak generalnie?
Według mojej wiedzy niepokoi nas duży spadek w każdym zakresie czasowym. Ale nigdy nie sugerujemy się tylko masą ciała, inne wskaźniki również są ważne. Może być np. tak, że dziecko rodzi się ze sztucznie zawyżoną masą ciała, bo matka otrzymała wiele kroplówek nawadniających przed cesarskim cięciem. Każdą sytuację należy rozpatrywać indywidualnie z lekarzem/doradcą laktacyjnym.
Idealna sytuacja jest wówczas, gdy dziecko rodzi się i cały czas rozwija się w danym kanale centylowym +- jeden.
Bardzo dziękuję za ten wpis – nie byłam świadoma, że istnieją osobne siatki centylowe dla dzieci kp.
Moje pytanie dotyczy wagi wyjściowej na siatce – czy jest to masa urodzeniowa, czy ta po spadku fizjologicznym?
Mój synek urodził się z masą 4300g (choć może miały na to wpływ wspomniane przez Ciebie kroplówki przez cc), w dniu wypisu ważył 3900 g, a teraz w wieku 5,5 tygodnia waży 5100 g. Niepokoi mnie, że ociera się o spadek o wspomniane „więcej niż 2 kanały centylowe”. Co więcej, mały dokarmiany był mieszanką przez ok 1,5 tyg – czy nie powinien zatem przybrać więcej?
Pani Magdo, trafiłam na Pani bloga zupełnie przez przypadek, i nie mogę się oderwać, od artykułu do artykułu. Artykuł o wadze i siatkach z jednej strony jest dla mnie bardzo pocieszający, z drugiej natomiast, dalej się martwię. Moja córka (za 2 dni skończy 3 miesiąc), jest chuda jak na 3 miesięcznego bobsasa. Jest tylko na piersi, nie chce tknąć mleka modyfikowanego, ba, nie chce tknąc nawet butelki. Nawet nie jest zainetersowana dojadaniem. Zjada ile ma zjeść, wypluwa brodawke i jest zadowolona. Próby dokarmienia kończą sie histerią. Jest bardzo energicznym dzieckiem, cały czas macha nóżkami jakby biegała w miejscu, wymachuje też rączkami, uśmiecha się i gaworzy. Przybiera zaledwie 100g na tydzień. Lekarze mówią dokarmiać – kiedy to jest niewykonalne! Ona nie chce jeść więcej niż je 🙁 2 tygodnie temu ważyła 4270 – zakładając ze dalej trzyma się swoich 100g tygodniowo, teraz będzie ważyła niespełna 4,5kg. Jak na 3 miesiące to bardzo mało 🙁 Jej waga urodzeniowa to 2700. Czy powinniśmy szukać jakiegoś magicznego sposobu aby ją „dofutrować”? Karmić na siłe? Może łyżeczką??
Dziekuję z góry za odpowiedź, oraz za wszystkie artykuły.
Pozdrawiam
To nie pytanie do mnie, a do doradczyni laktacyjnej na żywo 🙂
Mary Sia czy możesz napisać jak zakończyła się Wasza historia z karmieniem i dokarmianiem? 🙂
Pani Magdo, syn urodził się z wagą 3660, czyli pomiedzy 50 a 75 centylem. Szybko przybieral na wadze, jak mial 3 miesiące był już na 91 centylu. Obecnie ma 9 m-cy i 8 dni i waży 11.200, juz powoli przekracza 98 centyl… Do 8,5 miesiąca karmiony piersią, obecnie modyfikowanym. Jest dzieckiem dużym, ma ok 80cm, ale nie jest gruby. Buźka szczuplutka, rączki, nóżki jak u normalnego niemowlaka. Rozwija się idealnie, raczkuje, stawia pierwsze kroki przy meblach. Czy taki wzrost wagi może niepokoić? Jakie badania wykonać? (tsh bylo badane, jest w normie) Pediatra nie widzi problemu, ale korzysta z innych siatek centylowych. Problem nie leży też chyba w złym odżywianiu, bo wzrost wagi był zarówno na piersi, jak i na mm… ale niepokoi mnie ten 98 centyl…
A jak to jest z wcześniakami? Nasza malutka urodziła się 24 stycznia w 32 TC. Z wagą 1620g, teraz ma wagę 4350g. Jak to liczyć? Pediatra mówi, że mało przybiera na wadze. A nasza neonatolog mówi, że wszystko jest w porządku.
Dodam bo nie dopisałam, że kp od urodzenia. Nie mamy refluksu, ani alergii. Malutka równa, symetryczna, żadnych problemów ze zdrowiem nie ma.
Są siatki centylowe dla wcześniaków, np.tu: https://www.mp.pl/pytania/pediatria/chapter/B25.QA.1.11.12.
Witam, mój brzdąc jak się urodzil wazyl 3840g i 54 cm, teraz ma 5 miesięcy waży 10,7kg dlugi 74 i karmię go wyłącznie piersia. Teraz przed nami wizyta kontrolna u pediatry . Czy mam się niepokoić czy może być dumna że mam taki pokarm,a zaznaczę że Bąbel je co 3-4 godziny w dzień A w nocy przesypia nawet 8 godzin
Witam, mój brzdąc jak się urodzil wazyl 3840g i 54 cm, teraz ma 5 miesięcy waży 10,7kg dlugi 74 i karmię go wyłącznie piersia. Teraz przed nami wizyta kontrolna u pediatry . Czy mam się niepokoić bo jest dużo ponad 98, czy może być dumna że mam taki pokarm,a zaznaczę że Bąbel je co 3-4 godziny w dzień A w nocy przesypia nawet 8 godzin
Pisze Pani, aby spojrzeć na rodziców i daje to niejako obraz dziecka. My z mężem jesteśmy wysocy (177 i 186cm), syn jest najniższy z rówieśników, od początku jest dość niski, obecnie ma 5,5 roku, a odpowiada wzrostem przeciętnego 4 latka. Czy to powód do niepokoju? Czekamy na wizytę u endokrynologa, wcześniej nikt na to nie zwrócił uwagi, a teraz pediatra oceniła, że coś może być nie tak. Podstawowe badania hormonalne w normie.
Na ten temat warto poczytać w artykule: https://www.wymagajace.pl/porozmawiajmy-o-zaburzeniach-wzrastania/
Hej! Fajnie, że o tym piszesz. Ja na siatki centylowa mam już alergię. Moja córka ma skończone 11 miesięcy, waży 7 kg, od urodzenia jest drobna choć nigdy nie miałyśmy problemów z kamieniem. Z wyników badań mamy wykluczoną anemie, alergie, celiakie, układ moczowy też ok. Pediatra ciągle ją wrzuca na siatkę centylową UWAGA Dziewcząt warszawskich, ponieważ z takich korzystają w przychodni? A jak zaproponowałam żeby wydrukowali nowe siatki WHO to mnie wyśmiała że co za różnica. Ehhh.
Trudno to sensownie skomentować – może rozmowa z kierownikiem przychodni ma sens.
Pani Magdo, Moja córeczka przy urodzeniu ważyła 3,5 kg, przez pierwszy rok była między 90 a 97 centylem. Kiedy skończyła 1,5 roku jej waga w ciągu trzech miesięcy poszybowała do 17,5 kg. Odwiedziliśmy kilku lekarzy, łącznie z poradnią chorób metabolicznych ale nikt nie widział nic niepokojącego. Stwierdzili, że taka jej uroda. Od tamtego roku czasu nie przybiera na wadze a przez od maja wręcz ją traci , bo w tej chwili waży ok. 16 kg a za kilka miesięcy skończy trzy lata. Z sytuacji, gdy rok temu była ponad centylami w tej chwili spadła na 75 centyl. Pediatra stwierdził, że czasami dzieci tyją, czasami chudną. I tyle. A mnie niepokoi ten spadek. Karmię ją jeszcze piersią, ale oczywiście je inne rzeczy, chociaż największy apetyt i tak ma na mleczko. Ale wcześnie było tak samo – jadła niewiele a dużo tyła. Nie je słodyczy, pije wodę. Jakie badania powinnam jej zrobić, by wykluczyć to, że w jej organizmie dzieje się oś złego? Na pediatrę nie mam co liczyć.
Córka ma obecnie 15 miesięcy i waży 10 kg , ma 75 cm. Czy to nie za mało ? uordziła się poniżej 3 kg, my jako rodzice niscy i szczupli. Jej równieśnicy mają okolo 11-12 kg. Martwię się , że ma za mało , chociaż nie wygląda na bardzo szczupłą .
Warto popatrzeć jak szła „po siatkach” i wspolnie z lekarzem ocenić w kontekście wyglądu rodziców, jej zdrowia, zachowania, temperamentu, umiejętności ruchowych, apetytu etc 🙂
Bardzo pomocny tekst 🙂 Pani Magdo mam pytanie. Moja córcia ma 18miesiecy od dwóch dni i mierzy 79-80cm wazy ok 10300 i patrząc na rówieśników z placu zabaw jest drobniejsza i niższa. Bardzo mnie to niepokoi, zwłaszcza ze ja jako dziecko miałam problem z rośnięciem, jako 4latek miałam 98cm i zaczęłam rosnąć dopiero mając lat 13-14, obecnie mam 163cm. Mój mąż jest wysoki ma 181, synek 6 lat 123cm i tez wysoki i bardzo mnie martwi wzrost córci, czy to możliwe, ze ma problem ze wzrastaniem tak jak ja? W dzieciństwie miałam robione badania hormonu wzrostu i rtg kości, genetykę i wszystko było w porządku, nie znaleźli przyczyny niskiego rośnięcia u mnie. Męża rodzice są niscy, mama ok 160 moze niecałe, tata ok 170, siostra męża jest niska ok 157-158cm, a moi rodzice średniego wzrostu. Dodam, ze córcia ma apetyt, dużo się rusza, spaceruje, wspina przy urodzeniu miała 53cm i 3530kg, na roczek 73cm, synek miał 83 na 1,5 roku
Witam
a skąd wziąć aktualne siatki centylowe do 18 roku życia ?
Można je pobrać na dole strony: http://www.who.int/growthref/en/
Ooo, mata do mierzenia… Dobrze wiedzieć że istnieje takie cudo ?
Nas ostatnio na bilansie mierzono centymetrem phihi….
U nas pediatra była jeszcze lepsza. Moja córka na siatkach WHO jest na 10 centylu (w pierwszym miesiącu była na 75, bo wisiała na mnie całe dnie, więc spadek spory, ale wyniki badań w normie). Lekarka spojrzała na nią i stwierdziła, że te siatki z nowych książeczek są niedobre, ona ich NIE LUBI i musi sobie wydrukować siatki dzieci warszawskich, a na nich na pewno córka będzie poniżej 3 centyla, bo taka chuda jest. Młoda od urodzenia kp, w czwartym miesiącu mieliśmy ogromny kryzys laktacyjny, ale nadal karmię piersią (już prawie 9 miesięcy) – alternatywy nie było, bo córka po modyfikowanym wymiotowała dalej, niż patrzyła. Tylko ja wiem, ile nerwów mnie to kosztowało i szczerze mówiąc preferencje pani doktor średnio mnie interesują.
Zastanawia mnie jedna kwestia, córka od urodzenia przez 1,5 roku była kp, teraz ma prawie 2 lata, czy mimo ze już nie jest kp powinnam używać siatek dla dzieci kp? Jest dość mała, 11kg i 82 cm wzrostu, inaczej wypada na siatkach pediatry i inaczej na tych, które można pobrać z Twojej strony ?
Używamy siatek WHO – czyli tych dla kp i dla mm. Pediatra powinien z nich korzystać, a nie ze starych „warszawskich”.
Witam serdecznie Pani Magdo, Kuba urodzony 20.11.2019, na dzień dzisiejszy wzrost 61 cm, waga 6800 gram, czy te liczby, szczególnie waga są niepokojące ?
Proszę sprawdzić w siatkach centylowych, a wątpliwości rozwiać z lekarzem 🙂
Tekst rozwiał moje wątpliwości ? przyznam, że korzystałam z kalkulatorów on-line ale też zaznaczyłam wagę Córeczki na siatkach w książeczce… i tu pojawiła się rozbieżność… co więcej podczas badań, pediatra naniosła wagę dziecka „po swojemu” i okazało się, że Mała jest na 25centylu a była do tej pory na 50… już zaczęłam się martwić, na szczęście trafiłam na powyższy artykuł ?
Witam serdecznie, my korzystamy z siatek centylowych, wagi i maty od urodzenia. Bartuś jest dużym wczesniakiem ur. 36+5 z waga 3240g i 56cm. Planowo założenia ginekolog ów były, że urodzi się z wagą powyżej 4kg. Teraz waży 8800g i mierzy 70cm. Jest duży, każdy mi to wypomina (że moje mleko jest tłuste za bardzo treściwe). W szpitalu po porodzie mało stracił i szybko nadrobił. Cały czas centyl 98. Dodam, że ja z mężem jesteśmy niskimi, szczupłymi osobami. Czy mam powody do obaw? Pozdrawiam serdecznie!
Najprawdopodobniej jeśli dziecko jest pod stałą opieką lekarzy, to wszystko jest w porządku 🙂
Hmm, naszego synka tez w przychodni nie zmierzyli ani razu pod katem długości ciała, jedynie w szpitalu po narodzinach ? Dodatkowo nasza pediatra nie zaznacza nic i nie sprawdza na siatkach centylowych… Może ma je w oczach? ?
Chciałabym, ale raczej to niemożliwe. Warto poprosić o pomiary i zaznaczyć poprzednie wagowe, jeśli są wpisane do książeczki.
Witam, mam pytanie. Słyszałam że dzieci z dużą masą urodzeniową podlegają pod jakieś inne siatki centylowe? Czy coś wiadomo Pani na ten temat?
Nie jest to prawda. Osobne siatki są dla wcześniaków.
Moja córka urodziła się mając zaledwie 2300 g i 48cm długości. Teraz ma 5,5 miesiaca i waży zaledwie 5560g , a mierzy 60 cm. Czy powinnam się martwić tak niskimi parametrami?
oczywiście że można, ale nie trzeba.
Zaznaczałam przyrosty masy synka (teraz 2 lata, był kp) na tych siatkach WHO z książeczki zdrowia i był między 25 a 50 centylem. Zaczął się żłobek, częste infekcje, trochę przez to spadł z wagi. Przy okazji pobytu w szpitalu nagle dowiedziałam się, że syn jest z wagą poniżej 3 centyla! Zaczęło się ciąganie po lekarzach, dietetyk, endokrynolog, gastrolog… Zalecili podawanie nutridrinków.
Nie rozumiałam, skąd takie wyniki, analizowałam te siatki wzdłuż i wszerz, zawsze wychodziło mi, że jest dużo wyżej niż ten nieszczęsny 3 centyl. Dopiero teraz odkryłam, że wszyscy lekarze w szpitalach korzystali z siatek warszawskich!! :O Aż się we mnie zagotowało, uważam, że wszystkie te badania były niepotrzebne :/