Czy moje dziecko się najada?
Dzisiejszym postem przedstawiam Wam Magdalenę Wilk, czyli nową ekspertkę mojego klubu dla rodziców Parentflix. Lek. Magdalena Wilk – zawodowo pracuje z noworodkami i wcześniakami. Jest lekarką w trakcie rezydentury z neonatologii, a także absolwentką kursu „Problemy w laktacji”. Zajmuje się doradztwem laktacyjnym. Z miłości do maluchów, na 6. roku studiów ukończyła kurs na doradcę chustonoszenia i w ten sposób wspierała rodziców w tych trudnych początkach. Aby ułatwić mamom start z maluchem, współtworzyła również e-booka „Początek mlecznej drogi. Poradnik karmienia piersią”. Prywatnie jest mamą dwóch maluchów, dlatego nie obce są jej rodzicielskie rozterki i brak pewności co do swoich „mamowych” kompetencji.
MAGDALENA JEST JEDNĄ Z EKSPERTEK MOJEGO KLUBU ONLINE DLA RODZICÓW PARENTFLIX.
Czym Magdalena zajmuje się w klubie? W Parentflixie przeprowadza przez trudne początki rodzicielstwa i rozwiewa wątpliwości co do prawidłowego rozwoju noworodka. Wspiera, jeśli zdecydowałaś się karmić piersią i rozprawia się z wciąż krążącymi w tym temacie mitami.
* * *
Wskaźniki skutecznego karmienia – czy moje dziecko się najada?
Wśród mam, które zdecydowały się na karmienie dziecka piersią, bardzo często występuje obawa, czy ich dziecko jest najedzone i czy zjada odpowiednią ilość mleka (tutaj – w przeciwieństwie do butelki – nie mamy możliwości kontroli, jaką porcję dziecko pobiera). Niestety mity, wciąż często krążące wokół karmienia piersią, oraz brak wsparcia otoczenia nie ułatwiają tego procesu. Dlatego też warto uzbroić się w wiedzę, która pozwoli chociaż wstępnie ocenić, czy maluch się najada.
Liczba karmień
To, co mama jest w stanie sama zweryfikować, to na pewno liczba karmień. Dlatego na początku warto je liczyć i sprawdzać, ile czasu – mniej więcej – trwają (warto tu skorzystać z pomocnych aplikacji). Średnio noworodek powinien być karmiony 8–12 w ciągu doby, ale trzeba też pamiętać, że nie są to zupełnie sztywne ramy. Są dzieci, które jedzą 7 i takie, które jedzą 14 razy w ciągu doby – i jedne, i drugie mogą tak samo dobrze się rozwijać i przybierać na wadze. Co najmniej 1-2 z tych karmień powinny odbywać się w nocy. Starszy maluch, który prawidłowo zwiększa masę ciała, może przesypiać całą noc.
Jak długo trwa i jak wygląda prawidłowe ssanie?
U noworodka karmienie może trwać nawet 30–40 minut, ale raczej nie powinno być krótsze niż 10 minut. Starsze niemowlęta są w stanie pobrać znacznie większą ilość pokarmu niż noworodek, nawet w kilka minut. Dodatkowo, im młodsze dziecko, tym więcej czasu spędza przy piersi na ssaniu nieodżywczym, przez co świeżo upieczone mamy mogą spędzać z dzieckiem przy piersi całe dnie. Zazwyczaj przez pierwsze 1, 2 minuty możemy obserwować szybkie ruchy ssące, po których pojawia się wypływ mleka. Wtedy rytm ssania się zmienia, widzimy 1–3 zassań i słyszymy charakterystyczne „k-k-k…” świadczące o przełykaniu. Maluch swoimi ustami powinien szczelnie obejmować brodawkę z większą częścią otoczki. Pokarm nie powinien wypływać kącikiem ust i nie powinniśmy słyszeć cmokania, które może świadczyć o rozszczelnieniu chwytu. Usta powinny być szeroko otwarte, wargi wywinięte. Powinno być widać pracę całej żuchwy. Początkowo, kiedy mama i maluch dopiero uczą się, jak prawidłowo i efektywnie się karmić, brodawki mogą być bolesne. Mówimy wtedy o fizjologicznej bolesności brodawek, która może dotyczyć nawet 90% karmiących. Największe nasilenie bólu przypada zazwyczaj między 3. a 7. dobą po porodzie. Ból ten jest dość charakterystyczny – największy na początku karmienia i stopniowo zmniejszający się w jego trakcie. Niestety u niektórych kobiet może trwać nawet do 6 tygodni, jednak docelowo karmienie powinno być bezbolesne.
Prawidłowy mechanizm ssania i pobierania pokarmu jest kluczowy dla przebiegu laktacji.
Jeśli występuje u Ciebie jakakolwiek trudność z karmieniem piersią (np. dziecko wypuszcza brodawkę, kąsa, denerwuje się, brodawki są poranione/spłaszczone, nie słychać aktywnego/rytmicznego przełykania), warto udać się do specjalisty, który oceni budowę i funkcję jamy ustnej, odruchy i efektywność ssania, a także napięcie mięśniowe. Takim specjalistą jest doradca laktacyjny, który ewentualnie pokieruje Cię dalej – jeśli sytuacja będzie tego wymagała.
Zawartość pieluszki
Kolejną rzeczą, którą oceniamy i liczymy, jest liczba mokrych pieluszek, których – w zależności od doby życia – powinno być:
- 3–5 między 3. a 5. dobą,
- 4–6 między 3. a 7. dobą,
- 6–8 od 8. doby do 6. tygodnia życia,
- 5–6 od 6. tygodnia życia.
Czasem u noworodków pojawia się problem z oceną ilości oddawanego moczu, ponieważ początkowo są one niewielkie i trudno dostrzegalne. U 5% noworodków w pierwszych 2 dobach możemy mieć do czynienia z fizjologiczną anurią (bezmoczem), dlatego wskaźnik ten najlepiej sprawdzać od 3. doby. Znacznie łatwiej, z oczywistych powodów, jest z oceną stolca. Do 6. tygodnia powinno być ich co najmniej 3–4 dziennie, choć często jest ich znacznie więcej i pojawiają się nawet po każdym karmieniu. Po tym okresie może być wciąż kilka brudnych pieluch dziennie, ale może też pojawiać się 1 co kilka dni. Dopóki nie obserwujemy u dziecka wzmożonego niepokoju, dyskomfortu z tego powodu, uznajemy to za wariant normy.
Siatki centylowe
Bardzo ważne jest też to, jak nasz maluch przybiera i zachowuje się na siatkach centylowych autorstwa WHO (można się wspomóc choćby siatkami na tej stronie lub w aplikacji Child Growth, które są łatwiejsze dla rodzica w interpretacji, gdyż podają, w którym centylu znajduje się dziecko, a nie odchylenia standardowe, które znajdziemy w książeczkach zdrowia). Dzieci po porodach siłami natury zazwyczaj notują ok. 6-procentowy spadek masy ciała w 3. dobie, a urodzone przez cięcie cesarskie często trochę większy – sięgający 7%. Wyższy ubytek masy ciała powinien być wskazaniem do kontroli aktu karmienia i oceny mamy oraz noworodka. Średnio w 7. dobie następuje powrót do masy urodzeniowej, ale dajemy dziecku czas do jej odzyskania do 14. doby. Przyrosty masy ciała kształtują się u dzieci różnie w zależności od masy urodzeniowej (większe dzieci zazwyczaj przybierają szybciej niż te z niższą masą urodzeniową), płci (chłopcy raczej szybciej niż dziewczynki).
- W pierwszych 3 miesiącach życia średnio mówimy o przyrostach rzędu 30 g na dobę, a największy przyrost obserwujemy między 14. a 28. dobą – mogą to być wartości 40–50 g dziennie.
- Między 3. a 6. miesiącem życia dążymy do przyrostów ok. 18 g na dobę.
- Między 6. a 9. miesiącem będzie to ok.13 g na dobę.
- Między 9. a 12. miesiącem dzieci przybierają ok. 9 g na dobę.
Średnio niemowlęta podwajają swoją wagę między 3. a 4. miesiącem życia, a na roczek ważą trzykrotnie więcej niż po urodzeniu. Noworodek, w ciągu kilku dni od wyjścia ze szpitala, powinien być obejrzany przez położną i pediatrę. Jego waga powinna być skontrolowana i naniesioną na siatki centylowe tak, żeby rodzice i lekarze mogli się nimi wspomagać, oceniając rozwój malucha.
Inne oznaki efektywnego karmienia
Pomocny w ocenie, przynajmniej w pierwszych tygodniach, może być też stan piersi mamy, które są pełne, „ciężkie” przed karmieniem, a luźniejsze – po. Także spokojny, zrelaksowany po karmieniu maluch może podpowiadać, że jego brzuszek jest już pełny. Jeśli mama ma jakieś wątpliwości, co do prawidłowego przystawiania, warto skonsultować się jak najwcześniej ze specjalistą, gdyż początkiem karmienia „programujemy” laktację na dalszy okres karmienia i zwiększamy szansę na powodzenie mlecznej drogi.
„Pani Od Snu”. Psycholożka, terapeutka poznawczo-behawioralna bezsenności (CBT-I), pedagożka, promotorka karmienia piersią i doula. Mówczyni i trenerka (pracowała jako ekspertka od snu m.in. z Google, ING, GlobalLogic, Agorą i Treflem), prelegentka TEDx. Certyfikowana specjalistka medycyny stylu życia – IBLM Diplomate – pierwsza w Polsce psycholożka z tym tytułem. Wspiera dorosłych i dzieci doświadczające problemów ze snem.
Więcej o Magdalenie TUTAJ.